Ο Παν… του Κνουτ Χάμσουν

Σκοπός του Κνουτ Χάμσουν ήταν να αποδώσει «τις σχεδόν ανεπαίσθητες δονήσεις της ψυχής… τις περιπλανήσεις της σκέψης και τον συναισθήματος μέσα στο κενό… τα ανεξιχνίαστα ταξίδια του μυαλού και της καρδιάς, τις παράδοξες δραστηριότητες των νεύρων, το ψιθύρισμα του αίματος, την προσευχή των οστών, όλη τη ασυνείδητη ζωή της ψυχής». Ο μύθος αυτού του τύπου ανθρώπου φτάνει στο αποκορύφωμά του στις λυρικομουσικές σελίδες του έργου του «Παν» (Pan, 1894) όπου άνθρωποι, φύση, αισθήματα, ένστικτο και ζωή πρωτόγονη αναδύονται από το αρχαίο πανθεϊστικό και γεμάτο μυστικοπάθεια φως..

…Τώρα τελευταία μου έρχονται στο μυαλό οι ατέλειωτες μέρες του καλοκαιριού ‘κει πάνω στη Νορλάνδη. Κάθομαι και τις συλλογίζομαι, και συλλογίζομαι την καλύβα που είχα για κατοικία μου, και το δάσος πίσω απ’ την καλύβα, και κάθομαι να γράφω κάτι τις, έτσι για να περνάω την ώρα μου, και έτσι για διασκέδασή μου. Οι μέρες τώρα, μου φαίνονται χρόνια, δεν τα καταφέρνω καθόλου να τις κάνω να περνούν όσο γρήγορα θα’ θελα, αν και δεν έχω τίποτα μέσα μου για να με πικραίνει αν και ζω την πιο εύθυμη ζωή που μπορεί να γίνει…